אלגברה לינארית/העתקות לינאריות: הבדלים בין גרסאות בדף

תוכן שנמחק תוכן שנוסף
Ysd2018 (שיחה | תרומות)
אין תקציר עריכה
שורה 5:
מספר=1|
שם=העתקה לינארית |
תוכן= יהיו <math> V,W,Z</math> מ".ו ו-ו־<math> T:V\to W</math> ו-ו־<math>S:W\to Z</math> ה".ל. יהיו <math>B,C,D</math> בסיסים סדורים של <math>V,W,Z</math> בהתאמה.
 
אזי <math>S\circ T</math> היא העתקה ליניאריתלינארית ומתקיים:<math>\left[S\circ T\right]_{D}_D^{B}=\left[S\right]_{D}_D^{C}\cdot\left[T\right]_{C}_C^{B</math>}}
{{דוגמה|
</math>}}
מספר=1|
{{דוגמה|
מספר=1|
שם=העתקות לינאריות|
תוכן=תהי <math>T:\mathbb{R}^{3}\to\mathbb{R}^{2}</math> ההעתקה המוגדרת ע"י <math>T\left(\begin{bmatrix}x_{1}\\
a<math>T\left(\begin{bmatrix}1x_1\\0x_2\\0x_3\end{bmatrix}+b\right)=\begin{bmatrix}1x_1+x_2\\-1\\0x_2+x_3\end{bmatrix}+c=\begin{bmatrix}1\\-&1&0\\0&1&1\end{bmatrix}=0</math>
x_{2}\\
x_{3}
\end{bmatrix}\right)=\begin{bmatrix}x_{1}+x_{2}\\
x_{2}+x_{3}
\end{bmatrix} = \begin{bmatrix}1 & 1 & 0\\
0 & 1 & 1
\end{bmatrix}</math>
 
ו-ו־<math>S:\mathbb{R}^{2}\to\mathbb{R}^{5}</math> להיות ההעתקה המוגדרת ע"י <math>S\left(\begin{bmatrix}x_{1}\\
<math>S\left(\begin{bmatrix}x_1\\x_2\end{bmatrix}\right)=\begin{bmatrix}x_1+x_2\\x_1-x_2\\x_1\\x_2\\2x_1+x_2\end{bmatrix}</math>
x_{2}
אז <math>S\circ T:\mathbb{R}^{3}\to\mathbb{R}^{5}</math> היא ההעתקה <math>S\circ T\left(\begin{bmatrix}x_{1}\\
\end{bmatrix}\right)=\begin{bmatrix}x_{1}+x_{2}\\
<math>S\circ T\left(\begin{bmatrix}x_1\\x_2\\x_3\end{bmatrix}\right)=\begin{bmatrix}x_1+2x_2+x_3\\x_1-x_3\\x_1+x_2\\x_2+x_3\\2x_1+3x_2+x_3\end{bmatrix}=\begin{bmatrix}1&2&1\\1&0&-1\\1&1&0\\0&1&1\\2&3&1\end{bmatrix}</math>
x_{1}-x_{2}\\
x_{1}\\
x_{2}\\
2x_{1}+x_{2}
\end{bmatrix}
</math>
אז <math>S\circ T:\mathbb{R}^{3}\to\mathbb{R}^{5}</math> היא ההעתקה <math>S\circ T\left(\begin{bmatrix}x_{1}\\
x_{2}\\
x_{3}
\end{bmatrix}\right)=\begin{bmatrix}x_{1}+2x_{2}+x_{3}\\
x_{1}-x_{3}\\
x_{1}+x_{2}\\
x_{2}+x_{3}\\
2x_{1}+3x_{2}+x_{3}
\end{bmatrix} =\begin{bmatrix}1 & 2 & 1\\
1 & 0 & -1\\
1 & 1 & 0\\
0 & 1 & 1\\
2 & 3 & 1
\end{bmatrix}
</math>
 
לחילופין, נתבונן <math>\left[S\circ T\right]_{D}_D^{B}=\left[S\right]_{D}_D^{C}\cdot\left[T\right]_{C}_C^{B}</math> .
 
נציב את ההעתקה המקיימת <math> \left[T\right]_{\mathcal{E}_{3}_3}^{\mathcal{E}_{2}_2}=\begin{bmatrix}1 & 1 & 0\\0&1&1\end{bmatrix}</math>
0 & 1 & 1
\end{bmatrix}</math>
 
ואת ההעתקה המקיימת <math>\left[S\right]_{\mathcal{E}_{5}_5}^{\mathcal{E}_{2}_2}=\begin{bmatrix}1 & 1\\1&-1\\1&0\\0&1\\2&1\end{bmatrix}</math>
1 & -1\\
1 & 0\\
0 & 1\\
2 & 1
\end{bmatrix}</math>
 
אז מכפלתם
אז מכפלתם, <math>\left[S\right]_{\mathcal{E}_{5}}^{\mathcal{E}_{2}}\cdot\left[T\right]_{\mathcal{E}_{3}}^{\mathcal{E}_{2}}=\begin{bmatrix}1 & 1\\
<math>[S]_{\mathcal{E}_5}^{\mathcal{E}_2}\cdot[T]_{\mathcal{E}_3}^{\mathcal{E}_2}=\begin{bmatrix}1&1\\1&-1\\1&0\\0&1\\2&1\end{bmatrix}\begin{bmatrix}1&1&0\\0&1&1\end{bmatrix}=\begin{bmatrix}1&2&1\\1&0&-1\\1&1&0\\0&1&1\\2&3&1\end{bmatrix}=[S\circ T]_{\mathcal{E}_5}^{\mathcal{E}_3}</math>
1 & -1\\
1 & 0\\
0 & 1\\
2 & 1
\end{bmatrix}\begin{bmatrix}1 & 1 & 0\\
0 & 1 & 1
\end{bmatrix}=\begin{bmatrix}1 & 2 & 1\\
1 & 0 & -1\\
1 & 1 & 0\\
0 & 1 & 1\\
2 & 3 & 1
\end{bmatrix}=\left[S\circ T\right]_{\mathcal{E}_{5}}^{\mathcal{E}_{3}}</math>
}}
 
{{הגדרה|
מספר=1|
שם=העתקה לינארית (קרטריוןקריטריון מקוצר)|
תוכן=
יהיו <math>V,W</math> מרחבים וקטוריים מעל <math>\mathbbBbb F</math> ותהי הפונקציה <math>T:V\to W</math> .
:<math>T\left[\begin{pmatrix}x_1\\\vdots\\x_n\end{pmatrix}\right]=\begin{pmatrix}
a_{11}x_1&a_{12}x_2&\cdots&x_na_{1n}\\
שורה 85 ⟵ 40:
a_{m1}x_1+&a_{m2}x_2&\cdots&a_{mn}x_n
\end{pmatrix}</math>
תיקרא העתקה לינארית (ובקיצור '''ה".ל''') אמ"מ מתקיימים התנאים הבאים:
*אדיטיביות: <math>\forall u,v\in V:T(u+v)=T(u)+T(v)</math>
*הומוגניות: <math>\forall\alpha\in\mathbbBbb F,u\in V:T(\alpha u)=\alpha T(u)</math>
}}
 
===הוכחת ההגדרה===
תהי <math>T:V\to W</math> פונקציה. <math>T</math> היא ה".ל אמ"מ <math>\forall u,v\in V,\alpha\in\mathbb{Bbb F};T(u+\alpha v)=T(u)+\alpha T(v)</math>
 
הוכחה: אם <math>T</math> ה".ל, אזי <math>T(u+\alpha v)=T(u)+T(\alpha v)=T(u)+\alpha T(v)</math>
 
בכיוון ההפוך, אם תנאי זה מתקיים, נקבל:
*<math>T(u+v)=T(u+1v)=T(u)+1T(v)=T(u)+T(v)</math>
*<math>T(\vec 0_Vvec0_V)=T(\vec 0_Vvec0_V+(-1)\vec 0_Vvec0_V)=T(\vec 0_Vvec0_V)-T(\vec 0_Vvec0_V)=\vec 0_Wvec0_W\ \rArr\ T(\alpha u)=T(\vec 0_Vvec0_V+\alpha u)=\vec 0_Wvec0_W+\alpha T(u)=\alpha T(u)</math>
 
===תכונות של העתקה===
* תהי <math>T:V\to W</math> ה".ל,. אזי: מהוכחת הקריטריון המקוצר, נובע: <math>T(\vec 0_Vvec0_V)=\vec 0_Wvec0_W</math>
*העתקה שומרת על צירופים לינאריים: יהיו <math>V, W</math> מ"ו מעל שדה <math>\mathbb{Bbb F}</math> . תהי <math>T:V\to W</math> העתקה לינארית אזי לכל סדרת וקטורים <math>v_1,v_2\ldots,...v_n\in V</math> ולכל סדרת סקלרים <math>c_1,c_2,...\ldots,c_n\in\mathbb{Bbb F}</math> מתקיים <math>T\left(\sum_{i=1}^n \alpha_iu_i\right)=\sum_{i=1}^n \alpha_iT(u_i)</math> כלומר <math>T(c_1v_1+...\ldots+c_nv_n)=c_1T(v_1)+...\ldots+c_nT(v_n)</math>
 
הוכחה: <math>T\left(\sum_{i=1}^n\alpha_iu_i\right)=\sum_{i=1}^n TnT(\alpha_iu_i)=\sum_{i=1}^n\alpha_iT(u_i)</math>
 
===תרגיל===
האם קיימת העתקה לינארית <math>T\begin{bmatrix}0\\0\\1\end{bmatrix}=1, T\begin{bmatrix}1\\-1\\0\end{bmatrix}=2,T\begin{bmatrix}1\\-1\\1\end{bmatrix}=3</math> ?
T\begin{bmatrix}0\\0\\1\end{bmatrix}=1,
T\begin{bmatrix}1\\-1\\0\end{bmatrix}=2,
T\begin{bmatrix}1\\-1\\1\end{bmatrix}=3
</math>?
 
הווקטורים שלפנינו תלוים לינארית ולכן נוכיח כי קיימת העתקה לינארית על פי הגדרה:
 
'''אדטיביות:''' <math>T\begin{bmatrix}1\\-1\\1\end{bmatrix}=T\begin{bmatrix}0\\0\\1\end{bmatrix}+T\begin{bmatrix}1\\-1\\0\end{bmatrix}</math>
'''אדטיביות:'''
<math>
T\begin{bmatrix}1\\-1\\1\end{bmatrix}=
T\begin{bmatrix}0\\0\\1\end{bmatrix}+
T\begin{bmatrix}1\\-1\\0\end{bmatrix}
</math>
 
נפעיל את העתקה ונקבל: <math>3=2+1</math>
<math>3=2+1</math>
 
==משפט: קיומה של העתקה לינארית==
{{משפט|
מספר=1|
שם=קיומה של העתקה לינארית|
תוכן=אם <math>V,W</math> מרחבים וקטוריים מעל <math>\mathbb{Bbb F}</math> ו-ו־<math>{v_1,v_2\ldots,..v_n}</math> וקטורי הבסיס <math>V</math> אזי קיימת העתקה לינארית <math>T:V\to W</math> יחידה כךעבורה ש-<math>\forall 1forall1\le i\le n \ \ :\ T(v_i)=w_i</math>
}}
 
===תרגיל===
האם קיימת העתקה לינארית <math>T\begin{bmatrix}1\\0\\0\end{bmatrix}=1,T\begin{bmatrix}1\\-1\\0\end{bmatrix}=2,T\begin{bmatrix}1\\-1\\1\end{bmatrix}=3</math> ?
T\begin{bmatrix}1\\0\\0\end{bmatrix}=1,
T\begin{bmatrix}1\\-1\\0\end{bmatrix}=2,
T\begin{bmatrix}1\\-1\\1\end{bmatrix}=3
</math>?
 
'''פתרון:''' נוכיח כי קבוצת הווקטורים הם בת"ל.
<math>a\begin{bmatrix}1\\0\\0\end{bmatrix}+b\begin{bmatrix}1\\-1\\0\end{bmatrix}+c\begin{bmatrix}1\\-1\\1\end{bmatrix}=0</math>
<math>
a\begin{bmatrix}1\\0\\0\end{bmatrix}+b\begin{bmatrix}1\\-1\\0\end{bmatrix}+c\begin{bmatrix}1\\-1\\1\end{bmatrix}=0
</math>
 
<math>\begin{cases}a+b+c=0\to a=0\\-b-c=0\to b-0\\c=0\end{cases}</math>
<math>
\begin{cases}
a+b+c=0 \rightarrow a=0\\
-b-c=0 \rightarrow b-0\\
c=0
\end{cases}
</math>
(ניתן להוכיח כי הווקטורים בת"ל שכן מייצרים מטריצה משולשת שהינה הפיכה ולכן בהכרח עמודותיה בת"ל)
קבוצת הווקטורים היא בת"ל וכמו ניתן לייצר באמצעותה כל צירוף לינארי של ווקטורי <math>\R^3</math>
 
(ניתן להוכיח כי הווקטורים ב.ת.ל שכן מייצרים מטריצה משולשת שהנה הפיכה ולכן בהכרח עמודותיה ב.ת.ל) קבוצת הווקטורים היא בת"ל וכמו ניתן לייצר באמצעותה כל צירוף לינארי של ווקטורי <math>\R^3</math> לכן לפי המשפט קיימת העתקה לינארית.
לכן לפי המשפט קיימת העתקה לינארית.
 
===משפט תלות===
שורה 159 ⟵ 90:
מספר=2|
שם=אם ווקטורי התחום תלוים לינארית אזי גם העתקה|
תוכן= תהי <math>T:V\to W</math> העתקה לינארית. אם <math>v_1...,\ldots,v_n\in V</math> ת".ל אזי <math>Tv_1,...\ldots,Tv_2\in W</math> ת".ל.
}}
 
==סוגי העתקות==
*העתקת הזהות - תהי העתקה <math>Id_v:V \to V</math> ומתקיים ש-<math>\forall v\in V : Id_v(v)=v</math> נקראת מטריצת הזהות
* העתקה חח"ח.ח.ע - יהיו <math>V, W</math> מ".ו מעל שדה <math>\mathbb{Bbb F}</math> . תהי <math>T:V\to W</math> העתקה לינארית. <math>T</math> תקרא העתקה חח"ח.ח.ע אם לכל <math>v_1, v_2\in V</math>, כאשר <math>:v_1\ne v_2</math> ולכל <math>fTT(v_1), T(v_2)\in W</math> גורר <math>f(v_1)\ne f(v_2)</math> , או לחילופין <math>T(v_1)=T(v2)</math> גורר <math>v_1=v_2</math> .
* העתקה על - אם לכל <math>w\in W</math> התמונה של לפחות <math>v\in V</math> אחד.
*העתקה לינארית יחידה
*העתקה איזומורפיזם - העתקה חח"ח.ח.ע ועל
 
{{משפט|
מספר=1.8.1|
שם=|
תוכן= תהי <math>T:V\to W</math> העתקה לינארית חח"ח.ח.ע ועל אזי קיימת העתקה הפוכה <math>T^-1:W\to V</math>
}}
 
==הרכבה==
יהיו <math>V,W,U</math> מרחבים וקטוריים מעל <math>\mathbb{Bbb F}</math> , ותהיינה <math>T:V\to W, S:W\to U</math> העתקות לינאריות.
 
ההרכבה <math>ST=\lambda u\in V:S(T(u))\in U</math> , גם היא העתקה לינארית. נוכיח זאת לפי הקריטריון המקוצר:
 
יהיו <math>u,v\in V,\alpha\in\mathbb{Bbb F}</math> . אזי <math>ST(u+\alpha v)=S\bigbigl(T(u+\alpha v)\bigbigr)=S\bigbigl(T(u)+\alpha T(v)\bigbigr)=S\bigl(T(u)\bigr)+\alpha S\bigl(T(v)\bigr)=ST(u)+\alpha ST(v)</math>
 
[[קטגוריה:אלגברה לינארית]]